Anemia u sportowców

Anemia występuje, gdy nasz organizm wykazuje niedobór erytrocytów oraz hemoglobiny lub gdy pojawiają się zaburzenia związane z nieodpowiednim rozprowadzaniem tlenu przez czerwone krwinki do tkanek w naszym ciele. 

Najczęstszą przyczyną anemii jest niedobór żelaza, wówczas najczęstszym działaniem  jest podawanie żelaza w formie suplementu lub leku. Niestety takie postępowanie nie zawsze przynosi rozwiązanie problemu, ba, nawet więcej, trudno jest rozwiązać problem anemii, nie znając jej konkretnej przyczyny, ponieważ sama hematopoeza nie zależy tylko od poziomu żelaza lub jego metabolitów krążących w krwiobiegu. 

Rola żelaza

Najczęściej sprowadzamy rolę żelaza do samej hematopoezy oraz niezbędnego elementu potrzebnego do utrzymania odpowiedniego stężenia erytrocytów lub hemoglobiny – no cóż, to tak, jak byśmy powiedzieli, że główną rolą naszej głowy jest walenie nią o ścianę, czyli ma to niewiele wspólnego z prawdą. Rolą żelaza zatem jest:

• rola w hematopoezie, 
• transport tlenu oraz dwutlenku węgla – jak po części hemoglobiny,
• transport tlenu oraz jego depozycja w obrębie mięśni jako część mioglobiny, 
• produkcja energii w obrębie mięśnia sercowego – cytochromy oraz enzymy zależne od stężenia żelaza,
• składowa wielu oksydaz, peryoksydaz oraz katalaz – odpowiedzialnych między innymi za zwalczanie form reaktywnych tlenu oraz wolnych rodników,
• produkcja oraz degeneracja DNA oraz RNA,
• synteza neuroprzekaźników oraz mieliny w mózgu. 

Sprowadzenie roli żelaza tylko do samej hematopoezy jest zdecydowanym uproszczeniem, które nie powinno się zdarzać. Jego niedobory będą wpływały na samo funkcjonowanie naszego organizmu, począwszy od mięśnia sercowego – no cóż, jeżeli serce nie pracuje tak jak powinno, to jak możemy mówić o optymalnej pracy naszego ciała? Konsekwencje obniżonego poziomu żelaza są poważniejsze dla organizmu – od niedoboru energetycznego w mięśniach oraz zaburzeń związanych z częstymi stanami zapalnymi spowodowanymi obecnością wolnych rodników, przez dużo gorszą pracę naszego mózgu – niedobory mieliny, czyli substancji zabezpieczającej nasze aksony przed uszkodzeniami. Czy jesteśmy w stanie wyobrazić sobie optymalną pracę naszego ciała bez dobrze funkcjonującego układu nerwowego? 

Znacie taką sytuację, gdzie po odłączeniu ładowarki od prądu telefon ładuje się jeszcze przez następne kilka sekund? No cóż, ja wolę mieć stale podłączoną wtyczkę i pracować na wysokich obrotach, niż przestawiać się po kilku sekundach na tryb oszczędnościowy. 

Co więcej, niedobory żelaza będą zmniejszały ilość dostępnej choliny, czyli jednego z neuroprzekaźników odpowiedzialnych za pamięć oraz funkcje kognitywne. Abstrahując od tego, że same niedobory tlenu spowodowane niedoborami żelaza będą ograniczały funkcjonowanie mózgu, także stymulując poziom kwasu glutaminowego, czyli endotoksyny zaburzającej pracę neuronów, to również sam spadek choliny zaburza funkcje kognitywne oraz proces zapamiętywania. 

Dobrze odżywiony dorosły ma w swoim organizmie około 3–5 g żelaza. Żelazo to jeden z najbardziej zużywanych mikroelementów w ludzkim ciele: 

• 60% żelaza zużywane jest do uzyskania hemoglobiny,
• 10-procentowa mięśniowa mioglobina oraz kofaktory i enzymy zużywające żelazo,
• 20–30% przechowywane jest w postaci ferrytyny oraz hemosyderyny.

Nadmiar żelaza w krwiobiegu stanowi duże zagrożenie, ponieważ nasila działanie oksydacyjne, stymulując powstawanie stanów zapalnych, dlatego nadmiar magazynowany jest w postaci ferrytyny oraz hemosyderyny w wątrobie, śledzionie i szpiku ko...