Z punktu widzenia fizjologii i anatomii kobiety buty takie nie powinny być nigdy wyprodukowane. Ciało powinno być piękne w swoim fizjologicznym kształcie i zachowanej funkcji. Takie oszukiwanie siebie i otoczenia wyłącznie dla walorów wizualnych jest krótkotrwałe i generuje jeszcze więcej problemów w kolejnych latach. Podobnie jest z makijażem – kobiety pudrują się i nakładają kolejne warstwy podkładów, tuszując zanieczyszczoną i zaniedbaną cerę, która sama w sobie powinna wyglądać pięknie. Pojawiają się w następstwie kolejne problemy. Na co dzień pracując kompleksowo z ciałem człowieka, dostrzegamy wiele problemów u kobiet chodzących dłuższy czas na obcasach. Począwszy od bólów typowo ortopedycznych, aż po dolegliwości gastryczne, ginekologiczne itd. Przeanalizujmy wszystkie segmenty po kolei, zaczynając od stopy.

Konstrukcja stopy stanowi podstawę i fundamenty dla całego naszego ciała. Podczas chodu i w staniu wszystkie informacje, jakie zbierają, przenoszone są na segmenty leżące wyżej. Wiele ważnych struktur mięśniowo-powięziowych stopy jest często pomijanych u pacjentów zgłaszających się z problemem bólowym w odcinku lędźwiowym. Ciekawym przykładem może być łańcuch połączeń w przypadku skręcenia stawu skokowego wiele lat wcześniej. Następstwem może być przesunięcie środka ciężkości do przodu, skrzywienie miednicy, a w rezultacie łagodna skolioza i pojawienie się większego ciśnienia w obrębie klatki piersiowej. Efektem końcowym może być podrażnienie nerwu błędnego, który może wywoływać kołatania serca lub zaburzenia pracy jelit. Ze względu na wpływ patologicznie ustawionych łańcuchów mięśniowo-powięziowych, wywierających większy ucisk na narządy wewnętrzne, struktury nerwów obwodowych i sieć naczyń krwionośnych jest to tylko przykład tego, co może wydarzyć się w ciele na skutek niewłaściwie ustawionej stopy. Linie zaburzeń mogą pójść indywidualnymi ścieżkami u konkretnych osób. W związku z powyższym bardziej prawdopodobny i wytłumaczalny staje się system refleksologii stóp. Spójrzmy na stopę w kontekście ortopedii i fizjoterapii oraz systemów wschodnich.

Stopa w ujęciu ortopedycznym i funkcjonalnym

Do stawów dalszych stopy zaliczamy: stępowo-śródstopne, międzyśrodstopne, śródstopno-paliczkowe oraz międzypaliczkowe. Torebki stawowe występujące w obrębie wskazanych stawów wzmocnione są dodatkowo złożonymi systemami więzadłowymi. Jak już doskonale wiemy, więzadła stanowią przede wszystkim podporę i wzmocnienie dla stawów. System mięśni i powięzi otaczający torebki stawowe oraz układ kostny przede wszystkim mają przenosić zamierzone i celowe ruchy na wskazane stawy i kości. Jeżeli z jakichś powodów uraz lub stałe patologiczne ustawienie stopy obciąża i destabilizuje system więzadeł, ulegają one uszkodzeniu, wydłużeniu i tracą swoją funkcję, a ich rolę przejmują mięśnie, które nie są do tego stworzone. Wówczas pojawia się ból, napięcie i dyskomfort. Sięgamy wówczas po piłeczkę lub rękę terapeuty. Jest to dobre rozwiązanie, jeżeli zostaną zastosowane ćwiczenia mające na celu przywrócenie balansu mięśniowo-powięziowego oraz w obrębie więzadeł. Jeszcze jakiś czas temu uważano, że mała ruchomość palców stóp jest efektem zbyt króciutkich mięśni, żeby wywołać większy efekt dynamiczny, lecz mają one przede wszystkim służyć zachowaniu statyki. Przy aktualnej wiedzy możemy stwierdzić, że niezwykle istotna jest funkcja dynamiczna i o statyce w naszym ciele raczej trudno jest mówić. Aby system działał prawidłowo, powinien być zachowany balans w obrębie łuków podłużnych oraz poprzecznych. Trzy łuki podłużne przyśrodkowe biegną przez kości klinowate i kość łódkowatą do kości skokowej. Dwa łuki boczne przechodzą poprzez kość sześcienną do kości piętowej. Podłużne sklepienie stopy wzmocnione jest w sposób bierny „klamrą więzadłową”. W jej skład wchodzi: rozcięgno podeszwowe, więzadło podeszwowe długie, więzadło piętowo-sześcienne podeszwowe oraz więzadło piętowo-łódkowe. Łuki poprzeczne wzmocnione są poprzecznie biegnącymi więzadłami podeszwowymi. Należy w tym miejsc podkreślić, że na konstrukcję stopy mają również wpływ mięśnie krótkie i długie występujące w obrębie goleni. Niezwykle ważny jest tu zginacz długi palucha, którego ścięgno podtrzymuje podpórkę skokową kości piętowej oraz zapobiega zsuwaniu się kości skokowej. W następstwie uniemożliwia to ustawieniu koślawemu stóp. Ponadto mięśnie piszczelowe przednie i tylne, strzałkowe długie i krótkie tworzą na stronie podeszwowej stopy „strzemiona ścięgniste”. Pozwalają one utrzymać dynamicznie stabilną konstrukcję łuków stopy. Są one w stanie spełniać swoją funkcję wyłącznie w sytuacji, gdy pracują naprzemiennie i mają czas na regenerację. Ciągłe ich przeciążanie i zmuszanie do napięcia, jak to ma miejsce w butach na obcasie, generuje patologiczne wzorce napięć. 

Stopa w ujęciu komplementarnym

W kontekście refleksologii i medycyny komplementarnej szuka się zawsze analogii i podobieństw. Uznano, że podobieństwo formy stopy do całego ciała ma bezpośrednie połączenie, nie tylko strukturalne, ale również funkcjonalne. Odkryto, że stymulacja określonych punktów na stopie wywołuje reakcje naczyniowe i narządowe. Ogólnie uznano, że grzbietowa część stopy odpowiada przedniej powierzchni ciała człowieka (w moim odczuciu nawiązuje to do przedniego meridianu mięśniowo-powięziowego). Podeszwa stopy odpowiada tylnej części ciała. Palce stóp przyporządkowane są głowie, śródstopie to klatka piersiowa i nadbrzusze, dalsze części stopy oraz podudzi odpowiadają segmentom dolnego brzucha oraz kończyn dolnych. W kwestii narządów wewnętrznych uznano, że narządy parzyste występują symetrycznie po obu stronach, nieparzyste występują po tej samej stronie ciała co stopa, np. śledziona, wyrostek robaczkowy, pęcherzyk żółciowy.

Koście, mięśnie, tkanki

1    czoło
2     skroń
3    zatoki czołowe
4    sklepienie czaszki
5    boczna strona głowy
6    podstawa czaszki
7    wykrostek sutkowaty (processus mastoideus)
8    mięsień mostkowo-obojczykowy (m. sternoclei domastoideus)
9    mięśnie karku
10    zestaw skroniowo-żuchwowy
11    głowa i szyja, strona zewnętrzna
12    zęby
13    górna krawędź mięśnia czworobocznego (m. trapezius)
20    mostek (sternum)
21    obojczyk (clavicula)
22    staw ramienny
23    ramię
24    łokieć
25    brzeg klatki piersiowej
26    łopatka (scapula)
27    przepona, część lędźwiowa (diaphragma)
28    ściana brzucha
30    głowa kości udowej (caput femoris)
31    przednia część uda
36+37 boczna i przyśrodkowa strona kolana
40    tkanka jamy brzucha/miednicy
40a    kość krzyżowa (os sacrum) oraz staw krzyżowo-biodrowy (articulatio sacroiliaca)
41    miednica mniejsza
43    guzy kulszowe (tuber ischiadicum)

Narządy zmysłów, układy hormonalne

44    oko
45    ośrodek widzenia
46    ucho
47    przysadka mózgowa (hypophysis)
48    tarczyca
49    nadnercze
50    trzustka
52    jajowód
57    splot słoneczny

Mózg, serce, układ limfatyczny

58    mózg
59    móżdżek
60    pień mózgu, rdzeń kręgowy
61    trąbka słuchowa
62    układ limfatyczny: głowa, szyja
63    boczny obszar limfatyczny na szyi
64    układ limfatyczny: pacha
65    aorta, żyła główna górna (vena cavas superior)
66    serce
67    grasica
68    u kobiet: piersi
69    śledziona
70    wyrostek robaczkowy
71    układ limfatyczny: obszar pachwinowy

Narządy oddechowe

74    nosogardziel
75    tchawica
76    oskrzela
77    płuca

Drogi moczowe

78    nerka
79    moczowód

Przewód pokarmowy

82    przełyk
83    dolny zwieracz przełyku (cardia)
84    żołądek
85    odźwiernik (pyorus)
86    jelito cienkie – dwunastnica (duodenum)
87    jelito cienkie – jelito czcze i kręte (jejunum, ileum)
88    zastawka krętniczo-kątnicza (valva ileocaecalis)

89    jelito grube – okrężnica wstępująca
90    jelito gruba – okrężnica poprzeczna
91    jelito grube – okrężnica zstępująca
92    es ca
93    odbytnica (rectum)
95    pęcherzyk żółciowy
96    wątroba

Kości, mięśnie, tkanki

14    kręgosłup szyjny
15    kręgosłup piersiowy
16    kręgosłup lędźwiowy
17    kość krzyżowa (os sacrum)
18    kość ogonowa (os coccygis)
19    wzgórek łonowy (promontorium)
22    staw ramienny
23    ramię
24    łokieć
25    brzeg klatki piersiowej
28    ściana brzucha
29    okolica biodrowa
32    boczna strona uda
33    przyśrodkowa strona uda
34    mięśnie pośladków
36    boczna strona kolana
37    przyśrodkowa strona kolana
38    spojenie łonowe (symphysis)
39    okolica spojenia łonowego
42    dno miednicy

Narządy zmysłów, układy hormonalne

51    jajnik (po prawej), jądro (po lewej)
52    jajowód
53    macica
54    gruczoł krokowy (prostata)
55    u mężczyzn: członek i jądra
56    nasieniowód, powrózek nasienny (funiculus spermaticus)

Mózg, serce, układ limfatyczny

68    u kobiet: piersi
70    wyrostek robaczkowy
71    układ limfatyczny: obszar pachwinowy
72    układ limfatyczny: boczna strona uda
73    układ limfatyczny: przyśrodkowa strona uda

Drogi moczowe

79    moczowód
80    cewka moczowa
81    pęcherz

Przewód pokarmowy

88    zastawka krętniczo-kątnicza (valva ileccaecalis)
93    odbytnica (rectum)
94    odbyt (anus)
95    pęcherzyk żółciowy

Obcasy a stopa

Zwiększenie obciążenia przodostopia i palców – uznaje się, że 3/4 masy ciała spoczywa wówczas na przedniej części stopy. Utrudniony zostaje przepływ krwi i limfy w okolicy stawów skokowych, co doprowadza do powstawania obrzęków. Obniżeniu ulega łuk poprzeczny stopy, unosi się również I i V kość śród...