Ketony BHB – rola, cel, zastosowanie, wpływ zdrowotny

BHB – definicja

BHB powstaje w naszym organizmie naturalnie przy odcięciu paliwa energetycznego, jakim jest glukoza, tworzy się z kwasów tłuszczowych. To jedno z trzech ciał ketonowych (chociaż technicznie nie jest typowym ketonem z uwagi na reaktywną grupę –OH w miejscu podwójnego wiązania z tlenem) naturalnie produkowane przez człowieka w okresie głodówki czy też podczas stosowania diety ketogenicznej. Dieta ketogeniczna polega na czerpaniu kalorii przede wszystkim z tłuszczów, które stanowią około 75–80% zapotrzebowania. Podaż węglowodanów została sprowadzona do minimum, chociaż ich ilość pozwalająca utrzymać się w stanie ketozy to kwestia bardzo indywidualna. Początkowo ciała ketonowe są wydalane z moczem, jednak w miarę trwania diety ketogenicznej (4–5 dzień) nasz organizm zaczyna wykorzystywać ketony jako źródło energii. Cały proces adaptacji do ketozy trwa około 20–40 dni, przy czym zależy to od bardzo wielu czynników (głównie stanu wyjściowego, zdrowia, niedoborów itp.). 

Jak pozyskujemy energię z BHB? BHB wnika do mitochondriów, gdzie ulega rozpadowi do acetooctanu. Produktem ubocznym jest też jeden atom wodoru, który „wskakuje” na NAD (aktywna forma witaminy B3) i służy do produkcji energii w łańcuchu oddechowym. Acetooctan ulega przekształceniu do dwóch cząsteczek Acetylo-CoA, który dalej wchodzi w cykl Krebsa, zasilając tym samym organizm w energię. 

BHB – właściwości 

BHB jest związkiem o niezwykle ciekawych właściwościach:

• Alternatywne źródło energii – plusem pozyskiwania energii z BHB jest niewątpliwie fakt, że produkcja ta zachodzi całkowicie w mitochondrium (a nie częściowo w cytozolu, jak to się odbywa przy utlenianiu glukozy). Pozwala to na uniknięcie produkcji wolnych rodników tlenowych (ROS), które w nadmiarze są szkodliwe i prowadzą do powstawania stanów zapalnych czy niszczenia naszych mitochondriów, które stanowią nie tylko nasze piece energetyczne, ale też chronią nas przed patogenami, nowotworami, biorą udział w adaptacji do środowiska i tworzeniu hemoglobiny. 
• Działa antyzapalnie – BHB wpływa obniżająco na poziom cytokin prozapalnych, zmniejsza poziom stresu oksydacyjnego w komórce, zwiększa także aktywność SOD (dysmutaza ponadtlenkowa) – enzymu stworzonego do walki z wolnymi rodnikami. BHB hamuje także powstawanie inflamasomów – kompleksów wywołujących stany zapalne, aktywujących kaspazy (enzymy trawiące białka i elementy komórkowe – proces ten prowadzi do apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki) – dzięki temu komórki żyją dłużej, a co za tym idzie – my też. Stany zapalne są mocno powiązane z niemal wszystkimi chorobami przewlekłymi: insulinoopornością, problemami sercowo-naczyniowymi, zakrzepicą, miażdżycą itp.
• Wpływa korzystnie na działanie układu nerwowego – BHB ma właściwości zwiększające ilość dostępnego dla mózgu kwasu glutaminowego. Jest to neuroprzekaźnik pobudzający, odpowiedzialny za pamięć i koncentrację. W nadmiarze jednak glutaminian ma działanie ekscytotoksyczne – niszczące nasz mózg, a nawet wywołujące ataki padaczkowe. Czy wobec tego BHB jest zły? Wręcz przeciwnie! W stanie ketozy glutaminian jest łatwiej przekształcany do GABA – przekaźnika hamującego, wyciszającego, antylękowego, wpływającego na głęboki i regenerujący sen. Większość osób na ketozie zauważa poprawę w przyswajaniu wiedzy oraz większy spokój na co dzień. Oznacza to także lepszą reakcję na stres. BHB zapewnia także zmniejszoną produkcję amyloidów, które są jedną z przyczyn demencji i choroby Alzheimera. BHB wpływa także na zwiększenie ekspresji BDNF i NRF, które stanowią istotny element przy tworzeniu nowych połączeń nerwowych. 
• Pobudza proces autofagi – autofagia to autodestrukcja naszych własnych, zniszczonych lub zużytych komórek celem wyprodukowania nowych. Taki proces zachodzi znacznie wydajniej podczas ketozy. Autofagia chroni między innymi przed rozwojem komórek nowotworowych. 
• Wzrost siły i energii – BHB jest szczególnie ważny dla osób ćwiczących. Zwiększa poziom dopaminy w mózgu, przez co poprawia wytrzymałość i dodaje motywacji. BHB zwiększa także ilość dostępnych we krwi aminokwasów BCAA, zwłaszcza leucyny. Oczywiście wpływa także na pobudzenie wielu ścieżek sygnałowych prowadzących do zwiększonej produkcji mitochondriów. Więcej mitochondriów oznacza większą produkcję energii. 
• Ketony aktywują sirtuiny – sirtuiny to czynniki transkrypcyjne odpowiedzialne za długowieczność. Poprzez wpływ na różne geny sirtuiny zapewniają: poprawę wrażliwości na insulinę, poprawę detoksu w wątrobie, zwiększenie produkcji mitochondriów, obniżenie stanów zapalnych, zmniejszenie neurodegradacji czy nasilenie lipolizy (spalania tkanki tłuszczowej).
• BHB dobre dla serca – w ketozie mamy zwiększoną produkcję koenzymu Q10, który działa ochronnie na serce oraz zwiększoną produkcję antyoksydacyjnego glutationu. Dodatkowo BHB poprawia przewodnictwo włókien Purkiniego w sercu, dzięki czemu układ przewodzący serca pracuje sprawniej. Podczas stanu...