Kinesiotaping – podstawy stosowania oraz wybrane sposoby aplikacji

Ciągły rozwój medycyny i pojawiające się wciąż nowe doniesienia zmuszają do nieustannego rozszerzania swojego warsztatu terapeutycznego. Kinesiology taping może stanowić pełną terapię dla świeżo upieczonego studenta lub stanowić jedynie małe uzupełnienie dla doświadczonego terapeuty. Ze względu na prostotę metody i mało inwazyjny sposób aplikacji rozciągliwych plastrów, taping może być przydatnym uzupełnieniem praktyki dla trenerów i zawodników, a także w pracy z klientem na treningach personalnych. Chciałabym, aby artykuł ten posłużył jako pomoc w pracy z klientem dla osób, które ukończyły szkolenie z tego zakresu lub zastanawiają się nad jego rozpoczęciem. 

Twórcą metody kinesiotapingu jest Kenzo Kase D.C. (Doctor of Chiropraticic). Metoda opracowana w 1973 roku i rozwinięta jako Kinesio Taping lub kinesiology taping wykorzystuje specjalne, rozciągliwe plastry w celu wywołania efektu terapeutycznego. W Polsce szkolenia z tego zakresu rozpoczęto w 2004 roku. Metoda bazuje na wiedzy z zakresu mechaniki powięzi i pracy tego systemu. W zależności od doboru aplikacji, taśmy wspierają naturalne procesy leczenia organizmu, poprawiają pracę funkcjonalną mięśni i stawów, normalizują napięcie mięśniowe oraz mogą poprawiać mikrokrążenie i odprowadzanie limfy. Powstawanie urazów jest związane ze stanem zapalnym, obrzękiem i w następstwie tworzeniem się ucisku naczyń limfatycznych na receptory bólowe znajdujące się m.in. w skórze, wywołując efekt bólowy. Plastry, ściągając skórę, zmniejszają ucisk na te receptory i usprawniają przepływ limfy pod skórą. Tak więc naklejenie plastra wpływa bezpośrednio na poprawę propriocepcji i uśmierzenie bólu, ponadto może zostać zastosowane dla korekcji ustawienia lub stanowić podporę dla stawu, a także służyć poprawie pracy w całej taśmie powięziowej. Dzięki dobrze dobranej aplikacji, efekt terapeutyczny zostaje utrwalony od 3 do 5 dni i jest odczuwalny przez 24 godziny na dobę. 

Plastry do tapingu zrobione są z bawełny pokrytej akrylem medycznym. W pełni hipoalergiczne, wodoodporne (namakają, ale nie odchodzą od skóry) i zapewniają szybkie schnięcie. Ponadto, klej jest nałożony na taśmę w sposób nieregularny, co sprawia, że lepiej odprowadzona jest wilgoć. Taśmy mają rozciągliwość nawet do 130–140% długości spoczynkowej, a więc elastyczność przybliżoną do ludzkiej skóry oraz grubość i ciężar zbliżony do grubości naskórka, więc prawie nie są odczuwalne na skórze. 

Naprężenie plastra 

Pierwszym i najważniejszym elementem terapii w pracy z plastrami jest odpowiednie ich naprężenie. Naprężenie określa się procentowo w stosunku do maksymalnego rozciągnięcia. 

Kolory kinesiotapingu nie mają żadnego znaczenia względem ich mocy, elastyczności czy sposobu działania. Podręcznikowo zaleca się jednak wybór plastra w kolorze beżowym, w miejscach widocznych dla innych, aby nie narażać pacjenta na uczucie skrępowania terapią. Niemniej jednak obecnie stosowanie tapingu stało się popularne wśród sportowców, zarówno wyczynowych, jak i amatorów. Obok podstawowych kolorów rolek pojawiły się różnorodne wzory i nowe kolory, które nie tylko nie przeszkadzają, ale chętnie są odkrywane. Plastry niektórych firm posiadają specjalne linie, ułatwiające nacinanie poszczególnych aplikacji (zdj. A, B, C). 

Przygotowanie obszaru do aplikacji 

Ważne jest, aby skóra była czysta, osuszona i nienatłuszczona. W przypadku nadmiernego owłosienia klienta zaleca się wcześniejsze jej wydepilowanie. Stosuje się do tego szybki, przenośny trymer, który ułatwia pracę. W przypadku dłoni i stóp, czyli miejsc o większej potliwości, zaleca się zastosowanie dodatkowego kleju, który utrwali efekt terapii. Pamiętaj, aby zawsze zaokrąglić rogi plastra, wtedy trudniej będzie o zagięcia i szybsze odklejanie. 

Sposoby oklejeń oraz ich wykonanie

• I (zdj. 1)
• Y (zdj. 2)
• Wachlarz (zdj. 3)
• Sieć (zmodyfikowany wachlarz) (zdj. 4)
• X (zdj. 5)
• Inne (zdj. 6 i zdj. 7)

Pierwsze trzy techniki stosowane będą w celu zwiększenia lub zmniejszania napięć mięśniowych lub uśmierzania bólu. Natomiast aplikacja typu wachlarz czy sieć głównie przy drenażu limfatycznym, obrzękach, stłuczeniach. 

Aby dobrze dobrać sposób aplikacji kinesiotapingu, konieczna jest właściwa diagnoza oraz znalezienie dokładnego źródła problemu. 

Korekcja mechaniczna/korekcyjna 

Funkcją korekcji mechanicznej jest stymulacja mechanoreceptorów i wsparcie funkcjonalne ruchu. Ten sposób aplikacji ma za zadanie ustawić staw w pozycji funkcjonalnej i neutralnej, a nie unieruchomić. Wykorzystuje się tu naprężenie 25–50% oraz:

•     technikę manualną (ręczne skorygowanie tkanki przed naklejeniem), 
•     zastosowanie techniki Y (rozciągnięcie podstawy, ogony bez rozciągnięcia lub odwrotnie),
•     zastosowanie techniki I i rozciągnięcie środka plastra nad miejscem bólowym. 

Technika mechaniczna przydaje się w przypadku problemów ze stawem rzepkowo-udowym, m.in. boczne przyparcia rzepki, konflikt rzepkowo-udowy lub korekcji wad postawy – np. skrzyżowanie górne w aplikacji dla stawu barkowego czy koślawienie kkd. 

Korekcja powięziowa

Technika podobna do mechanicznej, gdzie wpływamy na powięź, utrzymując możliwość zmiany pozycji na niepożądaną. Wykorzystuje się tu krótkie oscylacje w celu podciągania powięzi w pożądaną stronę. Plaster jest naklejany 2 cm od miejsca, na które chcemy wpływać. Stosujemy utrzymanie bazy Y, oscylacje taśmy 25–50% i naklejenie ogonów bez naprężenia. W innym wypadku można wstępnie zebrać powięź, a następnie dokleić bazę Y bez rozciągania, taśmę 50% rozciągnięcia i ogony bez naprężenia. 

Korekcja przestrzenna

Technika jest stosowana dla miejsca bólowego, odciąża mechanoreceptory bólowe, poprawia krążenie krwi i limfy w danym obszarze. Naprężenie plastra 50% i zastosowanie oklejania na krzyż lub w kształcie gwiazdy (nałożone aplikacje I) nad punktem najbardziej bólowym. Wykorzystywana jest dla miejscowego bólu kręgosłupa, stawów krzyżowo-biodrowych, a w formie „I” – naciągnięć i naderwań.

Można zastosować oklejenie typu donat, gdzie plaster naklejamy w pozycji maksymalnego rozciągnięcia stawu, otwór nad miejscem bólowym, środkowa część rozciągnięta maksymalnie 25%.

Korekcja więzadłowa

Technika stosowana jako wsparcie dla więzadeł lub ścięgien, opierając swoje działanie o informację proprioceptywną i przekazywanie sygnału do mózgu o prawidłowym ułożeniu stawu lub dodatkowym jego wsparciu, a odciążeniu struktur więzadłowych. Wykorzystuje się tutaj literkę „I” i naprężenie plastra 75–100% w neutralnej pozycji stawu lub 25–75% na ścięgnach, a na brzuścu mięśnia zredukowanie rozciągnięcia i zmianę stawu na zakres maksymalny (przykład – odciążanie Achillesa). 

Korekcja funkcjonalna 

Wspomaga lub ogranicza wyprost czy zgięcie w stawie. Stosowana w przypadku potrzeby stymulacji danego stawu do ruchu i informacji sensorycznej, np. porażenie dziecięce, dys...