Rola magnezu w kontekście skurczów mięśni

Istotnymi elementami są dobór odpowiednich suplementów i produktów, których podstawową funkcją jest nie tylko wspieranie samopoczucia, ale realny wpływ na zdrowie. Jednym z takich pierwiastków, którego poziom jest kluczowy dla odpowiedniego funkcjonowania organizmu jest magnez. Należy on do grupy najważniejszych pierwiastków śladowych niezbędnych dla ludzkiego organizmu. Ponieważ jest kofaktorem, czyli związkiem chemicznym niezbędnym do tego, aby doszło do konkretnych reakcji chemicznych.
 
Odpowiednie spożycie magnezu powinno być sprawą priorytetową przy planowaniu diety. Problem jednak stanowi dobranie odpowiedniego zapotrzebowania dla danej osoby, ponieważ statystyczny Jan Kowalski, którego głównym zadaniem fizycznym w ciągu dnia jest przełączanie kciukiem przycisków na pilocie telewizora, będzie zużywał i potrzebował magnezu mniej niż sportowiec, który wykonuje 1–2 sesje treningowe dziennie. Zatem u ludzi dzienne zapotrzebowanie na magnez może zdecydowanie się różnić w zależności od stylu życia, nawodnienia, epigenetyki, aktywności fizycznej, ilości wypitych płynów diuretycznych (kawa, herbata, zioła moczopędne) czy też potliwości.
 
Kolejnymi czynnikami, które wpływają negatywnie na poziom magnezu, jest ilość czynników stresowych obniżających poziom magnezu przez jego nasilone zużycie oraz wydalanie za pośrednictwem układu moczowego.
 
Niski poziom magnezu jest istotnie skorelowany z wieloma zaburzeniami zdrowotnymi, takimi jak choroba Alzheimera, ADHD, insulinooporność, choroby CVD, osteoporoza czy zaburzenia kurczliwości mięśni.

Magnez – podstawowa funkcja w zdrowiu człowieka

Jak już wspomniałem wcześniej, magnez jest kofaktorem ponad 300 reakcji chemicznych w ludzkim organizmie. Dla nas, z perspektywy typowo fizjoterapeutycznej, najważniejsza będzie rola magnezu w aspekcie pracy układu kostno-szkieletowego oraz jego wpływu na funkcjonowanie pompy sodowo-potasowej, czyli bezpośredniego wpływu na kurczliwość mięśni szkieletowych (te najważniejsze funkcje omówimy w drugiej części tekstu).

Magnez głównie „pracuje” w komórce jako przeciwjon dla ATP, czyli najważniejszego donora energetycznego w ludzkiej komórce, wpływając tym samym na przemiany związków energetycznych, takich jak węglowodany czy tłuszcze. Wspieranie glikolizy i działania oksydacyjnego, czyli wykorzystanie tłuszczów w procesach energetycznych, stanowi element wsparcia i stabilności kwasów nukleinowych – DNA i RNA, wpływając tym samym na ich stabilność, dzięki czemu zmniejsza się liczba wadliwych cząstek oraz spada poziom stresu oksydacyjnego, który generuje negatywne skutki  dla organizmu.
 
Stres oksydacyjny jest czynnikiem wpływającym niekorzystnie na procesy starzenia, funkcje kognitywne, możliwości regeneracyjne oraz wpływa na rozwój wielu chorób,
np. sercowo-naczyniowych, nowotworów czy chorób neurodegeneracyjnych.

Odpowiednie spożycie magnezu jest czynnikiem, który jest odwrotnie skorelowany z ryzykiem cukrzycy typu II i rozwojem zespołu metabolicznego. Wynika to z faktu, że magnez wspiera fosforylację receptorów insuliny, wpływając tym samym na ich odpowiednią czułość.
 
Badania jednoznacznie wykazały, że już dzienna dawka 100 mg magnezu istotnie zmniejsza ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych. Co więcej, odpowiednie spożycie tego pierwiastka pobudza pracę GLUT-4, czyli przenośnika odpowiedzialnego za przeniesienie glukozy z krwiobiegu do mięśni oraz wątroby, gdzie zostaje zdeponowana w postaci glikogenu mięśniowego. Zatem, abstrahując od wpływu na pracę układu mięśniowego, tak istotne jest utrzymywanie odpowiedniego stężenia magnezu dla sportowców – zarówno trenujących amatorsko, jak i zawodowo.
 
Warto również zwrócić uwagę na wpływ magnezu na markery stanu zapalnego, których podwyższony poziom spotykamy w przypadku zaburzeń metabolicznych, takich jak cukrzyca
typu II czy otyłość – odpowiedni poziom magnezu jest skorelowany z niższym poziomem IL-6 oraz białka CRP.
 
Magnez jest odpowiedzialny za zmniejszenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Bierze bezpośredni udział w regulacji ciśnienia krwi. Każda zmiana w poziomie magnezu przekłada się bezpośrednio na zmiany ciśnienia – jego niedobory wpływają na poziom angiotensyny II, która wpływa na produkcję aldosteronu – jednego z głównych hormonów układu RAA, odpowiedzialnego za regulację ciśnienia tętniczego. Co więcej, sam poziom elektrolitów (magnez, wapń) i ich zaburzeń jest jednym z głównych czynników powstawania zaburzeń ciśnienia krwi. Warto również zauważyć, że podaż 1000 mg magnezu dożylnie daje podobne efekty w zwalczaniu migren z aurą do kombinacji takich leków, jak deksametason/metoklopramid.

 
Rola magnezu w pracy układu kostnego

Aż 60% magnezu zdeponowane jest w kościach. Poziom magnezu jest bezpośrednio powiązany z pracą osteoblastów oraz ostaklastów. Zmniejszenie stężenia magnezu lub długotrwały deficyt tego pierwiastka hamuje aktywność tych komórek kościotwórczych poprzez nasilenie działania syntazy tlenku azotu (regulowana przez wewnątrzkomórkowe stężenie magnezu), a nasila resorpcje tkanki kostnej poprzez stymulowanie produkcji prekursorów osteoklastów przez szpik kostny.
 
Bardzo często obserwujemy nasiloną osteoporozę u osób po 60. roku życia, ponieważ – jak wskazują badania – dieta osób w tej grupie wiekowej jest szczególnie uboga w spożycie produktów zawierających dwa pierwiastki odpowiedzialne za właściwą pracę układu kościotwórczego, czyli magnezu i wapnia. 
Co więcej, niedobór magnezu wpływa negatywnie na pracę dwóch regulatorów odpowiedzialnych za homeostazę wapnia w organizmie – parathormonu oraz 1,25 OH D3.
 
Magnez jest głównym kofaktorem biorącym udział w pracy PTH, dlatego jego spadek hamuje poprawne funkcjonowanie parathormonu i obniża stężenie 1,25 OH d3, skutkując spadkiem upośledzeniem zdolności do formowania oraz odbudowy kośćca.
 
Dlatego tak istotne jest uświadomienie pacjentów, że w przypadku diagnostyki osteoporozy należy zwrócić uwagę nie tylko na poziom wapnia, ale również na poziom witaminy D3 oraz magnezu. Co więcej, suplementacja witaminy D – zwłaszcza gdy zależy nam, by wpływała ona na pracę układu kostnego – powinna zawsze być...