Różne rodzaje żeń-szenia
Nazwę żeń-szeń przypisuje się wielu roślinom: ashwagandhę nazywa się żeń-szeniem indyjskim, eleuterokok – żeń-szeniem syberyjskim, Eurycoma longifolia (longjack) – żeń-szeniem malezyjskim. Jednak do prawdziwej rodziny żeń-szenia należy tylko żeń-szeń koreański (prawdziwy) oraz żeń-szeń pięciolistny (amerykański), bowiem tylko one zawierają ginsenozydy jako substancję aktywną. Zastosowania wymienionych roślin bardzo się między sobą różnią. Jednak każda z nich w jakimś stopniu działa adaptogennie, tzn. adaptuje nasz organizm do stresu – psychicznego czy fizycznego.
Żeń-szeń koreański
Nazywany też prawdziwym żeń-szeniem – jest bardzo dobrze przebadaną i stosowaną tradycyjnie rośliną na witalność, libido, zmęczenie i poprawę funkcji kognitywnych. Ma działanie raczej stymulujące.
Udokumentowane działanie żeń-szenia koreańskiego:
- może zmniejszać ryzyko nowotworów okrężnicy, jajników, trzustki i ogólne ryzyko nowotworów;
- w niewielkim stopniu zmniejsza poziom glukozy u osób z cukrzycą typu II i otyłością;
- w niewielkim stopniu poprawia funkcje kognitywne, szczególnie w przypadku zmęczenia, a także u osób starszych hamuje spadek funkcji kognitywnych związany z wiekiem; zmniejsza także odczuwane zmęczenie oraz ogólne samopoczucie;
- wpływa korzystnie na erekcję, szczególnie u osób z jej zaburzeniami; wpływa korzystnie na samopoczucie i funkcje seksualne u kobiet po menopauzie;
- działa ogólnie antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie;
- może podnosić poziom testosteronu, ale tylko u mężczyzn z jego bardzo niskim poziomem/zaburzeniami płodności.
Stosowanie w praktyce
Standardowo stosuje się dawki 200–400 mg ekstraktu z żeń-szenia, przeważnie rano albo w pierwszej części dnia – ze względu na działanie stymulujące. Ekstrakt powinien być standaryzowany na zawartość minimum 2–3% ginsenozydów.
Żeń-szeń amerykański
Drugi rodzaj żeń-szenia, który zawiera ginsenozydy. Jest zdecydowanie mniej przebadany, nie działa tak stymulująco jak żeń-szeń koreański.
Zastosowanie żeń-szenia amerykańskiego:
- może poprawiać funkcje kognitywne i działać uspokajająco,
- może obniżać poziom glukozy, hemoglobiny glikowanej oraz insuliny u osób z cukrzycą typu II,
- może zmniejszać ryzyko przeziębień oraz ich długość,
- może zmniejszać odczuwane zmęczenie u pacjentów onko-
- logicznych,
- działa ogólnie antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie.
Praktycznie wszystkie inne badania nad zastosowaniem tego żeń-szenia zostały przeprowadzone na zwierzętach lub wyizolowanych komórkach, więc nie można ich odnosić do ludzi.
Zastosowanie w praktyce
Standardowo stosowano dawki 1000–2000 mg dziennie.
Eleuterokok – żeń-szeń syberyjski
Stosowany tradycyjnie na odczuwane zmęczenia. Niestety, nie ma obecnie zbyt szeroko udowodnionego wpływu na organizm:
- może w niewielkim stopniu poprawiać osiągi sportowe, hamując zmęczenie i zwiększając VO2max,
- w niewielkim stopniu może wspierać regulację poziomu cukru we krwi,
- u starszych może hamować spadek funkcji kognitywnych i wpływać korzystnie na stosunki społeczne.
Stosowanie w praktyce
Zaleca się stosowanie 300–1200 mg dziennie eleuterokoku, najlepiej standaryzowanego na zawartość eleuterozydów.
Ashwagandha – żeń-szeń indyjski
Ashwagandha jest najlepiej przebadanym żeń-szeniem ze wszystkich i najpopularniejsza – powszechnie znane jest jej zastosowanie przeciwlękowe oraz uspokajające. Tradycyjnie stosowana w ajurwedzie ma naprawdę szeroki wpływ na zdrowie, a większość osób mocno odczuwa jej pozytywny wpływ.
Zastosowanie Ashwagandhy:
- zdecydowanie zmniejsza odczuwane stany lękowe, szczególnie związane ze stresem, ale także w zespole lęku uogólnionego i w innych jego przyczynach,
- zdecydowanie zmniejsza odczuwany stres oraz jego objawy, takie jak: zmęczenie, zaburzenia funkcji kognitywnych i inne,
- zdecydowanie obniża kortyzol, ale tylko gdy jest on podniesiony, np. w przypadku stresu,
- może podnosić poziom testosteronu – u niepłodnych mężczyzn z bardzo niskim poziomem testosteronu, ale także u mężczyzn trenujących oporowo; wpływa korzystnie na jakość spermy,
- zwiększa moc – zarówno u osób trenujących, jak i początkujących,
- u osób z subkliniczną niedoczynnością tarczycy może podnosić poziom T3 oraz T4, a także zmn...
To wydanie dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Body Challenge"
- Dodatkowe artykuły niepublikowane w formie papierowej
- Szybki wgląd do filmów instruktażowych oraz planów treningowych i dietetycznych
- Dostęp do wszystkich archiwalnych wydań magazynu oraz dodatków specjalnych
- ...i wiele więcej!
