Układ nerwowy w treningu siłowym

Układ nerwowy jest bardzo istotnym elementem w procesie, jakim jest trening. Mało kto zastanawia się, w jaki sposób ten układ funkcjonuje. Postaram się przybliżyć Wam budowę układu nerwowego oraz dać możliwość zrozumienia, jak istotny wpływ może on mieć na Twoją sylwetkę. Niestety, wprowadzając w zagadnienie, musimy przejść przez żmudną wiedzę specjalistyczną, aby wykorzystać te informacje w praktyce. Gotowi?

Układ nerwowy człowieka – zbudowany jest z tkanki nerwowej oraz tkanki glejowej, zarządza całym organizmem, odbiorem i przetwarzaniem bodźców, ruchem mięśni, wydzielaniem hormonów i wieloma innymi zadaniami, o czym wciąż się na nowo dowiadujemy.

Obwodowy układ nerwowy możemy podzielić na dwie kategorie:
I.    Układ nerwowy somatyczny – łączy nas ze światem zewnętrznym. Odbiera bodźce za pomocą narządów zmysłów oraz zarządza całym aparatem ruchowym. Pozwala nam odpowiadać w sposób celowy na bodźce pochodzące z zewnątrz.
II.    Układ nerwowy autonomiczny – zarządza wszystkimi narządami w środku. Wydziela hormony i reguluje przemianę materii.

Ośrodkowy układ nerwowy, CNS (od ang. central nervous system) – zbudowana z istoty szarej i białej najważniejsza część układu nerwowego, osłonięta czaszką i kręgosłupem. Zawiera włókna nerwowe rdzenne i bezrdzenne, a także komórki nerwowe. Elementami tego układu są również tkanka glejowa, komórki krwionośne oraz paski tkanki łącznej – to istota szara. Istota biała składa się z tkanki glejowej oraz włókien nerwowych nieposiadających osłonki Schwanna.

W skład ośrodkowego układu nerwowego wchodzą:
1)    mózgowie (łac. encephalon), dzielące się na:

• rdzeń przedłużony (łac. medulla oblongata) – odpowiada za odruchy bezwarunkowe, oddech, pracę serca, ciśnienie krwi, słuch, równowagę, koordynację ruchową, a także za połykanie, żucie czy wydzielanie śliny,
• tyłomózgowie (łac. rhombencephalon) – kontroluje, koordynuje i reguluje ruchy ciała, odpowiada też za jego równowagę,
• śródmózgowie (łac. mesencephalon) – ośrodek wzroku i słuchu,
• międzymózgowie (łac. diencephalon) – odpowiedzialne za głód i sytość, termoregulację, pragnienie, popęd płciowy oraz instynkt macierzyński,
• kresomózgowie (łac. telencephalon) – dwie półkule pokryte korą mózgową, dzielącą się na płaty: 

• czołowy – odpowiedzialny za pamięć, uwagę, kontrolę zachowania, planowanie, a także ekspresję mowy,     
• ciemieniowy – dzięki niemu odbieramy bodźce ze skóry, rozumiemy i kojarzymy informacje pochodzące ze zmysłów, zawiera również ośrodek uwagi,                       
• potyliczny – zawiera ośrodki wzrokowe,     
• skroniowy – odpowiedzialny za pamięć, emocje, a także wrażenia słuchowe.

Panowie w kitlach wyjęli nerwy z mięśnia wolnokurczliwego i wsadzili do szybkokurczliwego i ten zaczął działać zgodnie z unerwieniem, a nie typem włókien. Magia?

2)    rdzeń kręgowy (łac. medulla spinalis) – struktura biegnąca od podstawy czaszki aż do odcinka lędźwiowego; odbiera bodźce ze skóry, stawów, mięśni tułowia i kończyn. Zawiera w sobie neurony ruchowe odpowiedzialne za ruchy świadome i nieświadome.

Przykład – uginanie ze sztangą – informacja o chęci wykonania ruchu pojawia się w mózgu i biegnie w dół poprzez rdzeń kręgowy, jako impuls elektryczny do splotu nerwowego i wychodzi poza, aż do mięśni, gdzie znajdują się zakończenia nerwów i z pomocą acetylocholiny pozwala na napięcie mięśni. A co z ruchami, których nie chcemy wykonać, a jednak następują? Jak na przykład odruch kolanowy podczas badania? Owszem, istnieją, ale skoro nie mamy na nie wpływu, nie jesteśmy nimi zainteresowani w tym artykule.

Obwodowy układ nerwowy – to łącznik pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym a poszczególnymi narządami. Zbudowany ze zwojów oraz nerwów należących do układu somatycznego i autonomicznego. Wyróżniamy następujące zwoje:

• zwoje nerwowe,
• zwoje czaszkowe,
• zwoje rdzeniowe,
• zwoje współczulne,
• zwoje przywspółczulne,
• nerwy czaszkowe,
• nerwy rdzeniowe,
• nerwy układu autonomicznego,
• zakończenia nerwowe.

Nerwy mają za zadanie przekazywać informację pomiędzy OUN a konkretnymi narządami. Część somatyczna składa się z włókien czuciowych i ruchowych, które przenoszą informację za pomocą impulsów nerwowych pomiędzy receptorami, OUN a mięśniami czy gruczołami. Część autonomiczna wykonuje to samo, ale impulsy docierają do narządów wewnętrznych.

Jednostka motoryczna – jeden motoneuron oraz wszystkie włókna mięśniowe, które są przezeń unerwione. Zazwyczaj pojedynczy mięsień jest unerwiony przez kilka jednostek motorycznych, tworząc tzw. pole motoryczne.

Właściwości włókien mięśniowych i jednostki motorycznej, która je unerwia, są do siebie dopasowane. Dopasowanie to jest wynikiem działania motoneuronu na włókna mięśniowe. W przypadku odnerwienia włókien mięśniowych i ponownego unerwienia zakończeniami aksonu jednostki innego typu następuje przekształcenie się włókien nerwowych. Niejasne? Oto przykład: panowie w kitlach wyjęli nerwy z mięśnia wolnokurczliwego i wsadzili do szybkokurczliwego i ten zaczął działać zgodnie z unerwieniem, a nie typem włókien. Magia?

W skrócie, jednostka motoryczna to połączenie między mózgiem a mięśniami. Wyobraź sobie swoją byłą dziewczynę, która pragnie rozjechać Cię walcem… Mózg „widzi” i „rozpoznaje” zagrożenie i wysyła mnóstwo impulsów do całej taśmy mięśniowej odpowiedzialnej za sprint, abyś nie został mokrą plamą.

Jednostki motoryczne, podobnie jak włókna mięśniowe, dzielimy na szybkie i wolne. Takie, jakie są jednostki motoryczne, odpowiednio te same w...